近日世界語評論網站「自由之葉」（Libera Folio）刊發了一篇文章「Riismo konkeras la junan generacion」，世語君對「riismo」這個詞感到十分陌生，它也不存在於字典中。世語君隨即發現，「ri」這個單詞是一個新出現的（或者說計劃出現的）人稱代詞。但是，我們現在已經有了「他li」和「她ŝi」，還需要再增加一個人稱代詞嗎？「自由之葉」也發出了疑問：
在傳統的「他」和「她」之外，世界語是否需要增加一個中性人稱代詞？那些活躍於網絡的世界語者是怎麼想的？這種「非傳統」的人稱代詞在實際語言應用中是否可行？對此世界語學院院士 Markos Kramer 做了一項調查。
Ĉu Esperanto bezonas neŭtralan pronomon, aldone al la tradiciaj li kaj ŝi? Kion opinias rete aktivaj esperantistoj, kaj ĉu tia netradicia pronomo havas lokon en la efektiva lingvouzo? Tion esploris akademiano Markos Kramer per ampleksa enketo.
Markos Kramer 民族語形式的名字為 Marcos Cramer，1984年出生於阿根廷，有德國血統，現任世界語學院（Akademio de Esperanto）院士。他於2000年成為世界語者，曾任德國青年世界語協會領導人和國際青年世界語協會（TEJO）會刊編輯，2010年成為院士。他在英國牛津學習數學和哲學，在德國波恩取得計算機語言和數學邏輯分析的博士學位，目前在盧森堡大學擔任計算機邏輯學研究員。他還是人工語言Loglio的創造者。
Markos Kramer 院士在267名世界語者中做了調查，以了解他們對「中性」人稱代詞的看法，以及他們是如何使用這樣的代詞的。通過調查，他發現「ri」是大部分世界語者所熟知的詞，比起年長的世界語者，年輕人用得更多，前者更傾向於使用傳統的「他」作為代詞。
Akademiano Markos Kramer faris esploran enketon pri 267 esperantistoj por eltrovi ilian opinion pri seksneŭtralaj pronomoj, kaj kiel ili mem uzas tiajn pronomojn. Li eltrovis ke la vorto 「ri」 estas konata al la plejparto de esperantistoj, sed multe pli populara inter junuloj ol inter maljunuloj; ĉi lastaj preferas la tradician uzadon de 「li」.
很久以來，世界語者們就開始討論甚至辯論語言中的性別問題，以及中性人稱代詞的引入問題。一些人認為這是非常有益的改良，它會讓我們的語言更為平等、對人更為尊重，尤其對於那些「非兩性人士」（那些視自己既非單純男性亦非單純女性，但又不得不二選一併為此感到困擾的人）；但是另一些人認為，這是完全多餘的，它會影響對文意的理解，同時有悖於世界語基礎語法。
De longe esperantistoj diskutas kaj debatas pri genra reformo en la lingvo kaj la enkonduko de novaj seksneŭtralaj vortoj. Iuj opinias ke temas pri utilaj plibonigoj kaj modernigoj, kiuj igos la lingvon pli egala kaj respektema, precipe al neduumuloj (homoj kiuj konsideras sin nek sole viroj nek sole virinoj kaj sentas sin embarasitaj devante elekti inter li kaj ŝi). Sed aliaj opinias ke tiuj estas nenecesaj ŝanĝoj, kiuj malhelpas komprenadon kaj estas kontraŭ la fundamento.
中性人稱代詞，使用最多的是「ri」，在青年人中較為廣泛應用。但是到底有多少世界語者使用這樣的中性人稱代詞呢？它們是被世界語者廣泛認識和應用的，還是僅僅作為討論的話題？
La plej populara propono por seksneŭtrala pronomo estas 」ri」, kaj ĝi iĝas pli ofte uzata inter junuloj. Sed kiom da esperantistoj fakte uzas seksneŭtralajn pronomojn? Ĉu ili estas konataj kaj uzataj de multaj esperantistoj aŭ ĉu temas nur pri teoria diskuttemo?
為了找到答案，Markos Kramer 做了一項調查，他雖然是世界語學院院士，但該調查是以個人身份進行的。
他發現，不僅世界語，其他語言中和性別有關的詞彙也出現了類似變化。例如，英語和西班牙語就引入了新的中性詞彙，瑞典語中則出現了新的人稱代詞「hen」，與原有的「han」（他）和「hon」（她）並行。
Li atentigis ke la temo koncernas ne nur Esperanton, sed ankaŭ en iuj aliaj lingvoj ŝanĝiĝis la maniero paroli pri genro. Ekzemple, la angla kaj la hispana enkondukis novajn seksneŭtralajn vortojn, kaj en la sveda aperis la nova seksneŭtrala pronomo 」hen」 apud la tradiciaj vortoj por 」li」 kaj 」ŝi」 (han, hon).
從世界語的傳統看，「li」（他）在柴門霍夫的定義裡並不只表達男性，也可作為性別中立的代詞使用。柴門霍夫也表示，「ĝi」（它）同樣可用於性別中立的情況，但並不太推薦，因為人們通常用「ĝi」表示動物或物體。
Tradicie en Esperanto, laŭ Zamenhof, 」li」 estis uzata ne nur por viroj, sed ankaŭ kiel seksneŭtrala pronomo kiam ies genro ne estas konata. Zamenhof menciis, ke eblas uzi 」ĝi」 en tiuj situacioj, sed ne rekomendis tion, ĉar oni kutime uzas la vorton 」ĝi」 por bestoj kaj senvivaĵoj.
進入20世紀以來，性別的社會標準逐漸發生了變化，代詞「li」不再那麼強勢。使用「ri」的建議最早出現在1979年，提出者叫 Ole Hagemann，但是在2010年之後才廣為人知。在本次調查中，81%的被調查者表示他們知道這個詞，75%的人對這種用法表示肯定。認可這個詞的大多是50歲以下的人。
Tamen, dum la dudeka jarcento la sociaj normoj pri genro ŝanĝiĝis kaj la uzado de 」li」 malfortiĝis. La vorto 」ri」 estis unuafoje proponita en 1979, de Ole Hagemann, sed ĝi iĝis vaste konata nur post 2010. Laŭ la enketo, 81% de la pridemanditoj diris ke ili komprenas la vorton 」ri」, kaj 75% priskribis ĝin ĝuste. La komprenado estis pli alta ĉe tiuj kiuj aĝas malpli ol 50 kompare al tiuj pli aĝaj.
Kramer 的調查是在2019年4、5月做的，他努力使調查結果能夠代表整個世界語者群體，但是非常困難，因為沒人知道世界語者群體的構成。他在臉書、推特、lernu.net、Reddit論壇的35個關於語言、性別、民族等主題的世界語者群組裡發送了調查，調查包含了可以判斷出被調查者語言水平的問題。287個人對調查作出了回應，但是有20人因為語言水平過低沒有統計在內。
La enketo okazis en aprilo kaj majo 2019. Kramer strebis ke la respondoj reprezentu la esperantistaron, sed tio malfacilas, ĉar neniu konas la precizan demografian konsiston de Esperantujo. Li afiŝis en 35 diversaj grupoj, pri lingvoj, genraj diskutoj, naciaj/regionaj grupoj en Facebook, Twitter, Lernu, Reddit. La enketo enhavis demandojn por eltrovi la lingvonivelon de la respondantoj. 287 homoj respondis, sed estis forstrekitaj 20 respondantoj, kies lingvonivelo estis tro malalta.
詳細的被調查者情況限於篇幅在此略過（具體數據分析可訪問https://lingvakritiko.com/2020/05/12/la-efektiva-uzado-de-seksneutralaj-pronomoj-lau-empiria-esplorstudo/），世語君只揀選出一些重要的數據供讀者參考：
大約50%的被調查者小於40歲；
70%以上的被調查者是男性，16%為女性，還有些人未標註性別；
每一個被調查者都要為下面這句話添加代詞：
「如果團隊成員把發票交給出納，（）要把複印件交給主席。」
「Se teamano sendas fakturon al la kasisto, ☐ devas sendi kopion de ĝi al la prezidanto.」
答案是可以多選的。
最廣泛的回答是「tiu」，其次「li」，「ri」的使用排在第四位。最惹人注目的是不同年齡的人使用「li」和「ri」頻率不同：「ri」在年輕人中最普遍，在年紀較大的人中使用得最少；「li」和「li aǔ ŝi」這樣的選擇會隨著年齡遞增。
La plej populara respondo estis 」tiu」 kaj poste 」li」, kun 」ri」 en la kvara loko. La plej rimarkinda afero estas la forta ligo inter aĝo kaj uzado de 」ri」 kaj 」li」. 」Ri」 estas la plej populara inter la plej junaj partoprenintoj, kaj la plej malpopulara inter la plej maljunaj. La uzado de 」li」 kaj de 」li aŭ ŝi」 rekte kreskas kun la aĝo.
男性被調查者使用「li」較多，「ri」在「非兩性人士」中使用頻率極高，「tiu」受到所有性別的青睞，「li aŭ ŝi」在明確自己是男性或者女性的被調查者中間獲得普遍使用；
調查的問題還包含了是否會使用「ri」，很多人表示他們拒絕使用這個代詞，一些人甚至聲稱即使非中性的人稱代詞會冒犯一些人，他們還是會用下去；
調查也顯示，對於代詞「ĝi」的使用遠遠少於「ri」；
42%的被調查者說曾經用過「ri」，只有24%的人說用過「ĝi」,(8%的人說用過「ŝli」)；
語言水平並不決定對「ri」或者「ĝi」的使用；
調查帶來的最重要的研究成果就是，「ri」的使用者日漸增多，他們基本都是年輕的世界語者，今後他們會給世界語的語言習慣帶來相應的變化。
《世界語語法手冊》（Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko）的作者及世界語學院院士Bertilo Wennergren 說自己對於使用這個代詞的態度在手冊出版後逐年改變。他認為，Kramer 的調查在當前的世界語發展過程中是一種有趣的現象。
La aŭtoro de PMEG, akademiano Bertilo Wennergren, rakontas al Libera Folio ke li dum la jaroj kiuj pasis post la unua versio de la manlibro iom post iom ŝanĝis sian propran sintenon al la pronomo. Laŭ li la studo de Kramer prilumas interesan fenomenon en la nuntempa evoluo de Esperanto.
瑞典世界語者、語法學家、劇作家 Bertilo Wennergren 生於1956年，現居德國。他於1980年成為世界語者，自2001年起成為世界語學院院士，長期負責學院詞典（Ĝenerala Vortaro）的編纂工作，並任職語法部門的負責人。他是《世界語語法手冊》（Plena Manlibro de Esperanta Gramatiko, PMEG）的編纂者，並編寫過瑞典語的世界語教材。Bertilo 還曾是世界語搖滾樂隊 Amplifiki 和 Persone 的成員。
上世紀90年代，當我第一次看到「ri」的用法時，我認為它絕對是多餘的，完全沒有用到的機會。
En la 1990-aj jaroj, kiam mi unue renkontis la proponon uzi "ri" kiel sekse neŭtralan pronomon, mi taksis la ideon absolute senbezona kaj precipe komplete senŝanca.
我當時認為，實踐中不可能引入新的人稱代詞，因為代詞通常被視為「封閉詞性」，它們非常穩定而且幾乎完全拒絕新詞彙加入。
Laŭ lia tiama opinio, praktike ne eblas enkonduki novajn pronomojn en lingvojn, ĉar pronomoj kutime estas konsiderataj unu el la 「fermitaj vortklasoj」, kiuj estas tre stabilaj kaj preskaŭ plene rezistaj novajn aldonojn.
就此，我非常消極地在手冊中評價了這一代詞。但是數年之後，我發現，這個詞開始被使用了。
Laŭ tio, mi tre negative komentis tiun novan pronomon en PMEG. Sed jarojn poste mi rimarkis, ke tamen la proponita pronomo komencas esti iom uzata.
一開始我仍然消極對待，但是之後我認識了幾位使用代詞「ri」的年輕人，我一直和他們保持聯繫——和我預想的完全不同，他們對於這個詞的運用完全不影響理解，當然也沒有困擾我。
Unue mi restis same negativa, sed poste mi ekkonis persone plurajn junajn homojn, kiuj uzadis la pronomon "ri", kaj mi konstatis en persona interbabilado kun ili, ke – tute kontraŭe al miaj supozoj – ilia uzo de "ri" neniel ĝenis la interkompreniĝadon, kaj ankaŭ ne ĝenis min.
於是，我在手冊中完全改換了對於「ri」的解釋，去掉了消極和批評性的描述。現在在手冊中「ri」是作為一個新的非正式的小詞彙出現的，它現在被一些人使用，但是不會被所有的人使用。
En PMEG mi komplete ŝanĝis la prezenton de "ri", forigante la negativan kaj kondamnan prijuĝon. Nun en PMEG "ri" estas tute aferece klarigita kiel nova, sed ankoraŭ neoficiala vorteto uzata de kelkaj, sed certe ne de ĉiuj.
性別中立運動可以視為性別平等、女權運動的另一種表現方式，目的在於更為徹底地消除歧視。性別中立的概念在歐美國家接受程度更高，有很多已經體現在法案或官方文件中。在這種背景下成長起來的青年一代，在學習了世界語之後，自然更樂於使用、引入含有中性的詞彙，進而影響全球世界語者群體對這門語言的運用。
美國紐約市政府新冠病毒檢測申請表中，有7個性別選項（截圖來自微博自媒體郭傑瑞）
一直以來，在世界語群體中，在中性人稱代詞使用方面除了提倡使用「ri」（即 riismo），還有提倡「ĝi」的（即 ĝiismo），這兩種都是被較多世界語者所知的方案。此外，還有諸如 iĉismo、用其他自造代詞徹底替換li和ŝi、以新詞永遠替代有明顯性別指示性的詞彙等各種方案。它們或激進，或溫和，但總的來看，其發展還是逐漸趨近性別包容、性別中立這一方向的。在中國，數年前也曾出現過廢棄「她」這一代詞的討論。（當然現在看來性別中立對於中文的影響並不大）
就世界語來說，使用類似「ri」這樣的詞彙的人越多，它被「官方認可」的可能性就越大。那麼，問題來了，我們世界語者是否真的確實需要它進入我們的語言體系？有了「li」和「ŝi」，我們真的還需要再增加一個人稱代詞嗎？性別平等在根本上源自社會文化和經濟結構的轉變，那麼語言用詞的變化是性別平等的原因還是結果呢？